Jednogodišnja biljka. Stabljika uspravna ili se izdiže, nerazgranata ili neznatno razgranata, visoka (10) 20-30 (40) cm, pokrivena proređenim dugačkim dlakama. Listovi izduženo lopatičasti, eliptični ili lancetasti, sa kratkom lisnom drškom, gornji ± sedeći, dugački 1-3 (4) cm, široki 3-10 mm; listovi celog oboda, jedino na vrhu liske sa 1-3 (5) trnolikih sitnih zubaca, i na licu i na naličju mat zeleni, pokriveni proređenim dugačkim dlakama; pricvetni listovi šiljati, slični listovima stabla, nekada crvenkasti ili žućkasti, duži od cvetova, katkad na vrhu stabljike sakupljeni u sterilne svežnjeve. Cvetovi sa kratkom cvetnom drškom, većinom po 6 složeni u pazuhu listova u gusto raspoređene mnogobrojne prividne pršljenove. čašica čvrsta, cevasto zvonasta, sa 10 istaknutih nerava, dugačka 8-11 mm, pokrivena dugačkim stršećim dlakama, ždrelo čašice zatvoreno čuperkom dlaka. čašičnih zubaca 5, jajasto lancetastih, ± jednakih, dugačkih skoro kao čašična cev, završavaju se bodljastim vrhom. Krunica mala, svetložute boje, ždrelo crvenomrko, precvetala ili suva postaje mrka, pokrivena kratkim dlakama. Krunična cev dugačka oko 3 mm, gornja usna prava, cela ili na vrhu neznatno usečena, neznatno zasvođena, donja trorežnjevita, sa vrlo malim bočnim režnjevima. Prašnici dugački oko 1,5 mm, skriveni u krunici. Plodići dugački oko 1,5 mm, jajasto trouglasti, sivomrki, na zaobljenoj površini rupičavi, na ostalim delovima glatki. Cveta od maja do avgusta meseca. Raste na sušnim, siromašnim livadama, pašnjacima, kamenjarima, u šikarama. Naziv roda potiče od reči sideros = gvožđe, naziv za biljke koje su korišćene za lečenje rana nanetih gvozdenim oruđem.
Napomena: U Srbiji je ova vrsta botanički i pravno kontradiktorna, jer se za područje Vojvodine vodi kao invazivna, dok se u isto vreme nalazi na nacionalnoj listi ugroženih i strogo zaštićenih biljaka! Izvesno je da se u prošlosti, verovatno nenamernim unošenjem vrsta pojavljivala na novim prostorima, ali se ponašala efemerno, pa u raznim delovima Evrope kvalifikovanje varira od DD (nedovoljno podataka) do sporadične invazivnosti. U Vojvodini je kao takva (neofita, efemerofita) u povlačenju, sa kako kažu strnjišta, kojih je zbog intenzivne agrotehnike i paljenja sve manje.
Autor: Dragiša Savić
|
|
